Cải cách pháp lý trên toàn cầu cho cây trồng chỉnh sửa gen

Trước nhu cầu phát triển nông nghiệp bền vững và hội nhập chuỗi cung ứng nông sản toàn cầu, hàng loạt quốc gia như Australia, New Zealand, EU, Anh và nhiều nước châu Á đang đẩy nhanh quá trình hoàn thiện khung pháp lý cho cây trồng chỉnh sửa gen – một công nghệ sinh học hiện đại với tiềm năng đột phá lớn.
Cây trồng chỉnh sửa gen đang mở ra một kỷ nguyên mới cho nông nghiệp thế giới – an toàn hơn, thông minh hơn và thích ứng tốt hơn với tương lai.
Australia và New Zealand: Chuyển đổi mang tính lịch sử
Ngày 25/7/2025, các Bộ trưởng Thực phẩm Australia và New Zealand đã chính thức thông qua Đề xuất P1055 của Hội đồng Tiêu chuẩn Thực phẩm (FSANZ) sau 7 năm rà soát.
Khung pháp lý mới chuyển từ định nghĩa dựa trên quy trình sản xuất sang sản phẩm cuối cùng.
Thực phẩm chỉ bị quản lý như “biến đổi gen” nếu có chứa DNA mới, loại trừ các thay đổi có thể xảy ra tự nhiên hoặc do lai tạo truyền thống.
Giảm chi phí và thủ tục cho doanh nghiệp
Tăng tính minh bạch
Hài hòa với các đối tác thương mại lớn
Giữ vững an toàn thực phẩm và sức khỏe cộng đồng

EU: Bắt đầu xây dựng khung pháp lý cho công nghệ di truyền mới
Ngày 14/3/2025, Hội đồng châu Âu đã thông qua kế hoạch đàm phán về quản lý cây trồng từ kỹ thuật di truyền mới (New Genomic Techniques – NGTs).
Phân loại cây trồng NGT:
Loại 1: Có thể xuất hiện tự nhiên hoặc qua lai giống truyền thống → miễn trừ quy định GMO
Loại 2: Vẫn phải đánh giá rủi ro, cấp phép và dán nhãn
Điểm đáng chú ý:
Quốc gia thành viên có quyền cấm canh tác NGT Loại 2
Yêu cầu công khai bằng sáng chế với NGT Loại 1
Thành lập nhóm chuyên gia đánh giá tác động sở hữu trí tuệ
Vương quốc Anh: Thử nghiệm đồng ruộng lúa mì chỉnh sửa gen
Tháng 2/2025, Đại học Oxford được cấp phép thử nghiệm 9 dòng lúa mì chỉnh sửa gen bằng công nghệ CHLORAD, với kỳ vọng tăng năng suất và khả năng chịu hạn.
Biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt:
Vùng đệm 20m
Kiểm soát cỏ dại
Giám sát hiện trường trong 2 năm
Ủy ban ACRE khẳng định thử nghiệm không gây rủi ro cho sức khỏe hay môi trường.
Châu Á: Đẩy nhanh tiến độ, Nhật Bản và Trung Quốc đi đầu
Nhật Bản: Tiên phong thương mại hóa cà chua chỉnh sửa gen giàu GABA từ năm 2021
Trung Quốc: Cấp phép đậu tương chỉnh sửa gen giàu oleic; đơn giản hóa quy trình so với GMO
Ấn Độ: Tháng 5/2025 công bố thành công hai giống lúa CRISPR-Cas SDN-1, đánh dấu bước ngoặt lớn
Đông Nam Á:
Philippines: Có khung pháp lý từ 2022
Thái Lan, Singapore: Ban hành quy định năm 2024, không xem cây không có gen ngoại lai là GMO
Indonesia: Ra Quy định số 19/2024; từ 7/2025 triển khai cổng đăng ký trực tuyến giống chỉnh sửa gen
Hướng tới nền nông nghiệp xanh và đổi mới
Các chuyên gia nhận định, sự thay đổi chính sách toàn cầu cho thấy thế giới đang tiến tới một cách tiếp cận khoa học, linh hoạt và hài hòa trong ứng dụng công nghệ sinh học
Lợi ích lớn:
Bảo vệ người tiêu dùng
Hỗ trợ doanh nghiệp
Tận dụng công nghệ mới để ứng phó biến đổi khí hậu, phát triển nông nghiệp bền vững và cạnh tranh hơn